Ay'a her ne kadar adım atsak da, hatta yıllar sonra tekrar adım atmayı düşünsek de hala bizim için büyük bir gizem. Dünyanın dört bir yanında faaliyet gösteren birçok uzay ajansı ve uzay şirketi, Ay'ı insanların daha kolay gidebileceği bir yer olarak kullanmayı, hatta bir üs olarak kullanmayı hedeflerken Çin'den gelen haberler oldukça dikkat çekti. Çünkü Vice'ın haberine göre Çin, Ay'ın yüzeyindeki bir gizemi çözmüş olabileceğini söyledi. UZUN SÜREDİR DEVAM EDEN BİR BİLMECEYİ ÇÖZMÜŞ OLABİLİRLER Habere göre, bilim insanları, 2020'de Çin'in Chang'e-5 misyonu tarafından Dünya'ya getirilen Ay örneklerinin yardımıyla Ay'daki gizemli bir elementin kökenleri hakkında uzun süredir devam eden bir bilmeceyi çözmüş olabilir. Chang'e-5, yaklaşık 1.700 gram Ay toprağı örneğini, son iki milyar yıl içinde volkanik olarak aktif olan ancak henüz keşfedilmemiş bir bölgeden topladı. Bir başka deyişle bu bölge Ay yüzeyindeki en genç topraklardan biri olarak değerlendirildi. Taş toprak örnekleri, daha önce Ay'da nadir olduğu varsayılan oksijen içeren bir demir versiyonu olan ferrik demir (Fe3+) küreciklerini içeriyor. Ancak Ay yüzeyi kimyasal olarak "redükleyici" olarak biliniyor, yani oksitlenmiş bileşiklerin oluşması kolay değildir. HER ŞEYİN BAŞINDA MİKROMETEORİTLER Mİ VAR? Şimdi, Guangzhou'daki Çin Bilimler Akademisi'nde bir jeokimyacı olan Haiyang Xian liderliğindeki bilim insanları, bu bileşiğin, Ay yüzeyine yağan ve mikrometeorit adı verilen küçük kaya parçacıkları tarafından oluşturulabileceğini gösteriyor. Nature Astronomy'de yayınlanan araştırmaya göre keşif, Ay yüzeyinde Fe3+ oluşumu için "sağlam bir yol" oluşturuyor ve bu da Ay'da önceden bilinenden daha fazla ferrik demir bulunabileceği anlamına geliyor. Ayrıca, ferrik demir bolluğunun mikrometeoroid çarpmalarıyla giderek arttığı da öne sürülüyor. Xian ve meslektaşları çalışmada, "Ay materyallerinde Fe3+ oluşumu onlarca yıldır tartışılıyor. "Fe3+'nın Ay yüzeyinin redükleyici ortamında Fe3+'ün nasıl oluştuğu, biriktiği ve geliştiği tartışılmaya devam ediyor. Ekip, "Burada, CE5C0400YJFM00408 etiketli bir örnekten, hava olmayan Ay yüzeyindeki mikrometeoroid çarpmaları sırasındaki kimyasal reaksiyonlarla büyük miktarda Fe3+ oluşumu için sağlam kanıtlar sunuyoruz" diye ekledi. Ay'daki Fe3+'nın gizemi, NASA astronotlarının Ay yüzeyinden muazzam miktarda kaya topladığı Apollo dönemine kadar uzanıyor. O zamanlar Fe3+, bu kayalarda yalnızca zayıf bir şekilde tespit edilmişti, ancak daha iyi cihazlarla yapılan daha yeni analizler, Apollo numunelerinde oksitlenmiş bileşiğin beklenenden daha yüksek konsantrasyonlarını ortaya çıkardı. OKSİJENLERİNİ NEREDEN ALIYORLAR? İKİ FARKLI İHTİMAL... Dahası, yakın tarihli bir çalışmada, Ay'ın kutuplarda yüksek konsantrasyonlarda hematit buldu, bu da bilim adamlarının kafasını karıştıran bir bulgu. Bu demir bileşikleri oksijenlerini gezegenimiz bu atmosferik gazı uzaya sızdırdığından Dünya'dan veya Ay'daki buz birikintilerinden alıyor olabilir. Ancak bu açıklamalar, Ay'ın Fe3+ içeriğine ilişkin yeni bulguları tam olarak açıklamıyor. Xian ve meslektaşları, yaptıkları titiz incelemeyle bu bilmeceyi nihayet çözmüş olabileceklerini düşünüyorlar. Ekip, örneklerdeki ferrik demirin, mikrometeorit çarpmaları sırasında meydana gelen sözde "yük oransızlaşım tepkimesi" tarafından oluşturulduğunu öne sürüyor.