Temel gıda ürünlerindeki artış gündelik yaşamı zorlaştıran unsurların başında geliyor. Bu artışı tetikleyen nedenlerden biri de tarımsal üretim maliyetlerindeki yükseliş. Mazot, gübre, tohum, işçilik, sulama gibi giderlerin sebep olduğu maliyet artışlarına tarla kiralama fiyatları eklendi. Twitter'dan isyan etti Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) Yönetim Kurulu Başkanı Sencer Solakoğlu, Twitter hesabından yaptığı iki paylaşımla bu konuya dikkati çekti. İnsanlardan tarımsal üretimde en büyük giderin ne olduğunu tahmin etmesini isteyen Solakoğlu, "Şaşıracağınızı düşünüyorum" diyerek şunları kaydetti: "Gıda enflasyonunun suçlusu kimmiş şimdi siz söyleyin…KİRA! Rant ekonomisinin sonucu! Sadece ev fiyatları artmıyor. Tarla kiraları verimli ovalarımızda Avrupa'nın en yüksek seviyesinde. Onların katma değerli ürün için verdiği kirayı biz mısır için öder durumdayız! Toplam giderin yüzde 35, yüzde 50'sine denk geliyor. Devamını siz getirin…" The Independent Türkçe'nin konuyla ilgili görüştüğü Solakoğlu, tarla kiralarındaki artışın bölgelere göre değiştiğini söyledi. "Bizim Karacabey'de salça için domates yetiştiriliyor" diyerek örnek veren Solakoğlu, "Şu anda tarla kiraları dekarına göre yaklaşık 400 ile 7 bin lira mertebesinde değişiyor. Normalde bu fiyatlar aşırı yüksek" dedi. "Ukrayna ve Rusya gibi yerlerde tarla kiraları Türkiye'ye oranla çok daha ucuz" Mısır borsasında fiyatların ton başına 4 bin 690 ile 5 bin 400 lira arasında fiyatlandırıldığını ifade eden Solakoğlu, "Türkiye'de ortalama dekar başına yaklaşık 900 kilogram ile 1 ton arasında mısır alınır. Şu anda tarla kirası 1 ton mısıra denk geliyor. Mısır yetiştirmenin bütün maliyeti üstüne gelecek olan birimle ancak karşılanabilir. Ukrayna, Rusya gibi asıl tahıl üretilen yerlerde böyle bir şey yok. Oralarda kiralar bunun onda biri civarında" diye konuştu. "Ev kiralarından bile hızlı arttı" Tarla kiralarındaki artışın ev kiralarını bile geride bıraktığını, yüzde 100'e varan yükselişin olduğuna dikkati çekin Solakoğlu, "Tarladan aldığınız mısırı tavuğa, danaya yedirip oradan et, süt üreteceksiniz. Hani soruyorlar ya 'Türkiye'de bir litre süt niye dünya fiyatlarından yüzde 23 daha fazlaya mal oluyor' diye. Asıl sebep buradaki rant" ifadelerini kullandı. "TİGEM'lerin arazilerini yüksekten kiralaması artışı tetikliyor" Solakoğlu'nun verdiği bilgiye göre Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) de elindeki arazileri yüksek fiyata kiralıyor. "Bu da piyasada görülen bu artışı tetikliyor" ifadesini kullanan Solakoğlu, şunları söyledi: TİGEM'ler yüksekten kiraya verince vatandaş da ona göre pozisyon alıyor. Türkiye'nin kimi yerlerindeki tarla kiraları neredeyse Fransa'nın dünyaca ünlü şampanyalarının üretildiği bölgeyle aşağı yukarı eşitlenmeye başladı." "Kiralar yüzde 100 arttı" Ziraat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Baki Remzi Suiçmez de Solakoğlu'nun açıklamalarına destek verdi. Emlak fiyatlarındaki artışın benzeri durumun tarlaların kira fiyatlarında da yaşandığını dile getiren Suiçmez, "Toprak yapısına, ürün çeşidine göre, kuru ya da sulu tarım yapılacağına göre tarla kiraları değişiyor" dedi. Adana, Mersin ve Hatay illerinde pamuk, soğan, patates gibi ürün türlerinin elde edildiği tarlaların kiraların geçen seneye göre çok arttığını dile getiren Suiçmez, "Geçen sene kiralar bin 500 lira civarındayken bugünlerde dekar başına 3 bin 500 ile 5 bin liraya kadar çıktı. Amasya'da yine sulu tarım yapılan soğan, patates gibi tarlalarda geçen yıl dekar başına 1 bin 2 bin lira olan kiralar bu yıl iki katına 4 bin lirayı buldu" değerlendirmesinde bulundu. Türkiye genelinde yaşanan artış sulu arazilerde daha fazla Suiçmez'e göre tarla kiralarındaki büyük artış tüm Türkiye genelinde yaşanıyor. Daha verimli sulu tarım yapılan alanlardaki kira artışları yüzde 100'lerden başlayıp daha yüksek oranlara ulaşıyor. Az verimli kuru tarım yapılan alanlarda artışları daha düşük olmakla birlikte orada da yüzde 100'e ulaşabiliyor. Suiçmez, konutlarda geçen temmuzda kadar uygulanan kira artışlarının yüzde 25'te sabitlenmesi gibi bir sınırlamanın tarlalara getirilmediğini herkesin kendi kendine serbest piyasada sürekli fiyat yükselttiğini kaydetti. Solakoğlu ve Suiçmez, TİGEM kiralamalarının da yüksek olduğu iddiasında TİGEM arazilerindeki kiralamalar da piyasayı yükseltti Suiçmez de Solakoğlu gibi TİGEM'lerin tarla kiralarının yükseltmesinde etkili olduğunu düşünüyor. TİGEM'lerin ihaleyle arazi kiraladığını hatırlatan Suiçmez, Yalova TİGEM'in geçen yıl Üretici Fiyat Endeksi'ni (ÜFE) baz alarak kiralarda yüzde 69'luk artışa gittiğini belirterek ÜFE esas alınacaksa bu artışın bu yıl yüzde 97'leri hatta 100'leri bulabileceğini vurguladı. Çukurova'da TİGEM tarafından yapılan bir ihaleyi örnek veren ve "dekar başına 6 bin 500 liradan ihaleye çıkıldı" bilgisini veren Suiçmez, "TİGEM, 6 bin 500 liradan kiraya çıkarsa bu serbest piyasayı yükseltir" görüşünü paylaştı. "Kiralar çok artmadı, asıl tarla sahipleri mağdur" Türkiye Çiftçiler Birliği Başkanı Münür Ballı ise tarla kiralarının çok arttığı görüşüne katılmadığını söyledi. Türkiye'de tarla kiralamalarının çoğunlukla üründen dönüm başına teneke payı olarak belirlendiğini ve bunun da geçmişten beri 3 veya 5 teneke olarak değiştiğini savunun Ballı, "'Tarla sahipleri kiraları şu kadar yaptı bu kadar yaptı' diye diye bir şey yok. Hatta tarla sahipleri mağdur. Birçok çiftçi her yıl 'şöyle zarar ettik, kuraklık oldu' diyerek kirasını ödemiyor" diye konuştu. "Asıl sorun devlet desteğinin tarlada üretim yapana değil kiralayana verilmesi" Ballı'ya göre çiftçilerin asıl sorunu tarla kiraları değil, devlet desteklerinden faydalanılmaması. Tarla sahipleri tarlalarını kiralasa bile Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) belgelerini ellerinde bulundurduğundan devlet desteğinden yine onlar faydalandığını söyleyen Ballı, "Tarlayı kiralayıp ter döken üretici bundan faydalanamıyor" dedi. "Yani desteği tarlada ter döken değil, tarlayı kiralayıp kahvede çay içen alıyor" diyen Münir Ballı, sözlerini şöyle tamamladı: Kiranın yükselmesinden daha ziyade devlet desteklerini gerçek üreticinin yani tarlayı kiralayanlara değil, tarlada üretenlere verilmesi lazım. Kiralayanlar emeksiz para alıyor."