İzmir’in Foça ilçesinde, 1990 yılı kazı çalışmaları sırasında Değirmenli Tepe’nin yamacında bulunan Phokaia Tiyatrosu’nun, Anadolu’nun en eski ve klasik dönem sonuna ait tek tiyatrosu olduğu tahmin ediliyor. Bölgede bazı sebeplerden ötürü çalışmalar devam ettirilemezken, bir tarih ortaya çıkmayı bekliyor. Foça ilçesindeki Değirmenli Tepe’nin kuzeybatı yamacında bulunan alanda, 1990 yılında kazı çalışmaları başlatıldı. Kazı çalışmaları iki ayrı bölümde yapıldı. Bu çalışmalarla Phokaia Tiyatrosu’nun bir kısmı keşfedildi. Kazı çalışmalarının birinci bölümünde, duvarlar iyi korunmuş bir şekilde ortaya çıkarıldı. İkinci bölümde ise 4 ayrı basamak gün yüzüne çıktı. Basamaklarda rastlanan “Fuyte Oyta” yazısına göre her mahallenin ayrı bir bölümde oturduğu tespit edildi. Ortaya çıkarılan yapı önem taşıyor Bu tiyatronun tarihinin oldukça eskilere gitmesi, Ionia’nın en önemli kentlerinden biri olan Phokaia’nın Arkaik dönemde doğu ve batı arasında bir köprü oluşturduğunu gösteriyor. Yine Phokaia Tiyatrosu’nun, Anadolu’nun en eski ve klasik dönem sonuna ait tek tiyatrosu olduğu tahmin ediliyor. Kazıyı yapan arkeolog: "Batı Anadolu’nun en eski taş tiyatrolarından bir tanesi" Yaşanan bu gelişmelerin ardından başlatılan kazı çalışmaları devam ettirilemedi. Bölgede bir tarihin ortaya çıkması beklenirken, Arkeolog Ertan Aksoy, Phokaia’nın antik kent Helenistik dönem tiyatrosu olduğunu ifade etti. Yapılacak yeni kazı çalışmalarıyla ortaya çıkarılacak tarihi tiyatronun Foça’nın kültür envanterine bir katkıda bulunacağını ifade eden Aksoy, "Bu tiyatro Batı Anadolu’nun en eski taş tiyatrolarından bir tanesi. Çalışmalara 1990 yılının başlarında başladık, o dönem yerel tüf taşından yapılmış bu tiyatroyu bulduk ancak alanda özel şahıs alanlarının olması ve kamulaştırma eksiklikleri sebebi ile bu çalışmalar uzun bir süre devam ettirilemedi. Çalışmalar tamamlandıktan sonra Foça’nın kültür envanterine bir katkıda bulunacaktır" dedi.